Leed en lijden is van alle tijden en dat zal altijd zo blijven. Leed is er in alle denkbare vormen, verdriet om een dierbare die je verliest of blijvende pijn na een operatie. Soms is verdriet voorspelbaar. Je weet dat je ouders een keer zullen overlijden. Dat verdriet is anders dan het verlies van een kind op jonge leeftijd. Maar ook ziekten en rampen overkomen ons. Het lijden heeft altijd een oorzaak en is meestal niet te voorkomen. Wat overblijft is hoe we met ons leed en lijden omgaan.
Een essentiële en vaak gestelde vraag is: Als God bestaat en liefhebbend is waarom zijn er dan rampen of afschuwelijke aanslagen? Het lijkt mij een begrijpelijke, maar onjuiste vraag. Er wordt bij deze vraag uitgegaan van een beeld van God als een sturende oppermacht die alles regelt, dus ook de rampen en tegenspoed die ons overkomen. God treedt straffend op en het lijden hebben we volgens sommigen ook wel aan onszelf te danken. Uitgaande van dit Gods beeld ligt de conclusie van de vraagsteller voor de hand. God bestaat dus niet.
In het Oude Testament wordt God vaak straffend vermeld. Zo geeft het verhaal over de beproevingen van Job mij altijd een dubbel gevoel. God laat Job bewust lijden om zijn standvastigheid in het geloof uit te testen door zijn welvaart, familie en gezondheid af te nemen.
Is dat een liefhebbende God, een liefhebbende Vader?
Job houdt stand en verliest ondanks alle leed en tegenspoed zijn vertrouwen in God niet.
Als ik het verhaal van Job anders en zo uitleg dat hij het bestaan met al zijn goede en pijnlijke kanten volledig accepteert, dan vind ik dit een schitterend verhaal. Job heeft absoluut vertrouwen in God als de bron van ons bestaan, al gaat dit boven zijn menselijke bevattingsvermogen. Hij houdt moedig stand. Hij verliest zijn hoop en vertrouwen niet, dat alles goed zal komen.
In de zaligsprekingen zegt Jezus: "Zalig zij die treuren, want zij zullen vertroost worden"(Matthéus 5:4). Op zich lijkt dit een merkwaardige uitspraak waarover uiteenlopende theologische verhandelingen geschreven zijn. Mijn kijk daarop is de volgende. Je zult je eigen leed moeten verwerken. Je wordt in feite op jezelf terug geworpen, ook al is jouw omgeving nog zo ondersteunend. De uiterlijke wereld wordt dan minder belangrijk. Maar binnen in jezelf is het Koninkrijk van God aanwezig, zegt Jezus in Lucas 17:21. Daar is de vertroosting te vinden, en de steun om het lijden in dit bestaan te kunnen accepteren. Job had dit inzicht al verworven, daarom twijfelde hij niet en aanvaardde hij zijn tegenspoed zonder zijn vertrouwen te verliezen.
Het lijden geeft je een bijzondere kans om diep bewust te worden, dat je er in het leven niet alleen voor staat. Voorbij het verdriet en verborgen onder je tranen vind je de kracht om het lijden te aanvaarden, en de hoop en het vertrouwen om door te gaan.
Wat de toekomst ook brengen moge!
