Even rust en vrede
De woorden rust en vrede worden soms met elkaar verbonden, zoals bij de uitdrukkingen ‘een vredige rust’ of ‘rust in vrede’. De combinatie van deze woorden is ook in een ander opzicht bijzonder. Ik denk dat je alleen vanuit rust in jezelf een bijdrage kan leveren aan de vrede in de wereld. Aan de andere kant als er geen vrede om je heen is, kan er ook geen rust in jezelf zijn.
De koppeling van rust in jezelf en de vrede in de wereld doet mij denken aan een bijzondere, absurde maar hoopgevende gebeurtenis uit de Eerste Wereldoorlog. Enkele jaren geleden herdachten we het begin van de Eerste Wereldoorlog in 1914, dat alweer ruim 100 jaar achter ons ligt.
Het was een verschrikkelijke ervaring voor de soldaten van Duitsland en de geallieerden (Fransen, Engelsen, e.a.). Naar schatting kwamen 9 miljoen soldaten om door 'gewone' en chemische oorlogsvoering. Maandenlang zaten de legers vast in loopgraven in België en Frankrijk en waren er gigantische verliezen aan beide zijden.
De verschrikkingen die daar geleden werden zijn haast niet te bevatten. Alle houvast was verloren. Er was geen denken meer aan roem of heldenmoed. Eenzaamheid en wanhoop, geen illusies meer. Alleen maar een diep verlangen naar rust en vrede.
Treffend zijn in dit verband de woorden in lied 1010. ‘Geef vrede, Heer, geef vrede/de aarde wacht zo lang/er wordt zoveel geleden/de mensen zijn zo bang’
En dan wordt het Kerstmis 1914 voor de soldaten van de elkaar bestrijdende partijen. Zij realiseren zich voor een korte tijd waren zij mee bezig waren en beseften hun beider verlangen naar rust en vrede. Op deze Kerstmis en ook het jaar daarna op Kerstmis stopten in Vlaanderen bij veel loopgraven de oorlogshandelingen en gingen de soldaten van beide zijden gezamenlijk Kerstmis vieren, schudden elkaar de hand en wensten elkaar het allerbeste. Er werden zelfs cadeaus uitgewisseld en er werd samen gevoetbald. Overigens tegen de wil van de superieuren aan beide zijden.
Het was een uitzonderlijk Kerstfeest van verlangen naar vrede en hoop voor de strijdende partijen, beide met hun christelijke tradities. Voor een korte periode was de komst van Jezus en de boodschap die Hij voor de wereld had, belangrijker dan wat dan ook. Haast ondenkbaar, maar wat een teken van kracht van het christelijke geloof.
Soldaten die snakten naar rust realiseerden zich door de boodschap van vrede van Kerstmis dat de vijand ook hun medemens was. Mensen met dezelfde behoeften en angsten, en verlangens naar rust en vrede. Het bleek mogelijk om je vijanden lief te hebben als jezelf, al was dat helaas maar voor even.
Deze gebeurtenis maakt voor mij duidelijk dat de boodschap van hoop - via Jezus zichtbaar en hoorbaar gemaakt - op de individuele mens is gericht en boven partijen, of systemen of geloofsrichtingen staat.
